نقد و تحلیل کتاب ظرفیت فعل و ساخت‏های بنیادین جمله در فارسی امروز؛ پژوهشی بر اساس نظریة دستور وابستگی

author

Abstract:

مقاله حاضر محصول نگاهی به کتابِ ظرفیت فعل و ساخت‏های بنیادین جمله در فارسی امروز؛ پژوهشی بر اساس نظریة دستور وابستگی است که امید طبیب‏زاده آن را مشتمل بر هشت فصل نگاشته است. با توجه به آن‏که چنین رویکردی به دستور زبان در ایران درصد کم‏تری از مطالعات و بحث‏های زبان‏شناختی را به خود اختصاص داده است، جای خالیِ کتابی که نگرش اخیر را به زبان‏پژوهانِ علاقه‏مند معرفی کند؛ آن هم به زبان فارسی، به شدت محسوس بوده است. به همین دلیل، کوشش نگارندة این اثر ستودنی و شایستة سپاسگزاری است. به جرأت می‏توان گفت یکی از امور حساسی که بر عهدة نگارندة این اثر بوده است، معرفیِ واژه‏ها و اصطلاحات این حوزة تخصصی و نیز توضیح و تبیین آن‏ها بوده است؛ زیرا در زمینة کاربرد اصطلاحات دستوری، به‏ویژه در دستورهای سنتی و حتی در آثاری که دربارة ساخت زبان فارسی نگاشته شده‏اند، گاه شاهد تشتت اصطلاحات تخصصی و تعاریف نادقیق و وجود مثال‏های نقض برای آن تعاریف هستیم. کتاب مذکور ویژگی‏های مثبت بسیاری دارد و البته پیشنهادهایی نیز به ذهن مرورگرِ این کتاب رسیده است که در صورت صلاحدید و پسندِ نگارنده شاید بتواند گره‏های کوچکی را از ذهن مخاطب کتاب بگشاید

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ظرفیت فعل و ساختهای بنیادین جمله در ترکی آذربایجانی، پژوهشی براساس دستور وابستگی

در این پژوهش با بررسی پیکره‏ای متشکل از 180 فعل پرکاربرد ترکی آذربایجانی ظرفیت نحوی-واژگانی آنها را به دست آوردیم. متمم‏های فعل ترکی آذربایجانی عبارتند از: فاعل، متمم مستقیم، تمیز، مسند، بندی، آیی، دانی، دایی و متمم‏های حرف اضافه‏ای پسایندی. در ظرفیت فعل حداقل صفر متمم و حداکثر چهار متمم حضور دارند. بنابراین ترکی آذربایجانی دارای افعالی با ظرفیت صفر، یک، دو، سه و چهار متمم است. همچنین در این پژ...

بررسی ظرفیت فعل در زبان فارسی معاصر: پژوهشی براساس دستور وابستگی

در دستور وابستگی مفهوم ظرفیت، همان ویژگی های واژگانی فعل است. در این دستور مقوله هایی مانند فعل و اسم قابلیت ترکیب با دیگر سازه های جمله را می یابند و رابطة سلسله مراتبی میانِ کلمات در داخل جمله برقرار می شود. در این دستور فرض بر این است که هر جمله دارای یک فعل اصلی است و براساس نوع و تعداد متمم های اجباری و اختیاریِ آن فعل، می توان ساختِ بنیادین جمله هایی را که فعل در آن ها به کاررفته، تعیین کرد؛...

full text

تعامل نحو و واژگان در دستور وابستگی: مطالعه موردی نقش‌های فعل «شدن» در زبان فارسی

  در این مقاله کوشیده‌ایم تا در چهارچوب دستور وابستگی ضمن برشمردن نقش‌های گوناگون فعل «شدن» در فارسی، از اهمیت واژگان در توصیف‌های نحوی سخن بگوییم. نگارندگان در این مقاله همچنین کوشیده‌اند تا به دقت از این اصل صورت‌گرایانه پیروی کنند که وجود نقش‌های دستوری هر زبانی را تنها با استناد به معیارهای صوری می‌توان پذیرفت و استعانت از معیارهای صرفاً معنایی برای تفکیک نقش‌های دستوری از هم، قابل قبول نیست...

full text

بررسی مقابسه ای ظرفیت فعل در زبان فارسی و ترکی آذربایجانی بر مبنای دستور وابستگی

دو زبان فارسی و ترکی آذربایجانی همیشه باهم در ارتباطی تنگاتنگ بودند و از جنبه های مختلف زبانی روی هم تاثیر گذاشته اند. این ارتباط و تاثیرپذیری منجر به تغییرات و ایجاد تداخل زبانی در میان این دو زبان شده که تاثیرات مثبت یا منفی می تواند داشته باشد. در این پژوهش به منظور آشنایی بیشتر با چگونگی ارتباط این دو زبان به بررسی یکی از عناصر مهم زبانی، یعنی فعل، از لحاظ ظرفیت نحوی آن برمبنای دستور وابستگ...

15 صفحه اول

افزوده های فعل، صفت و اسم در زبان فارسی بر اساس نظریه دستور وابستگی

چکیده در کاربرد عادی زبان، هیچ عنصری به تنهایی به کار نمی رود، بنابراین، مثلاً عناصر فعل و صفت و اسم همراه با وابسته هایی در جمله به کار می روند که در نظریه دستور وابستگی این وابسته ها را به دو دسته متمم ها و افزوده ها تقسیم می کنند. متمم ها توسط هسته انتخاب می شوند و در ساخت ظرفیتی هسته قرار دارند و افزوده ها در ساخت ظرفیتی هسته قرار ندارند و به اختیار گوینده یا نویسنده وارد جمله می شود. در ای...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 20  issue 4

pages  363- 386

publication date 2020-06-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023